Spektakularny stopień na Wiśle

Powraca temat budowy stopnia na Wiśle poniżej Włocławka, jak przystało na wielkie dzieło, będzie za nim stała wielka propaganda.

Zaczęło się. Zaczyna się już od tytułu. „(…) spektakularny plan dla polskiej energetyki i gospodarki.”[kliknij w odnośnik, żeby przeczytać komentowany artykuł]. Czy naprawdę spektakularny dla energetyki? Jak podano w artykule, powstała w wyniku budowy stopnia elektrownia będzie miała moc ok. 80 MW, a roczna produkcja prądu może wynieść do 450 GWh (górna granica podanego przedziału). Mocne? Nie. Taka moc to raczej charakterystyka średniej elektrociepłowni, gdzie w dodatku część energii idzie na samo ciepło, a produkcja prądu jest jednym z dwóch celów. Dla przykładu, elektrociepłownia w Krakowie w Łęgu ma moc 460 MW (tylko jeżeli chodzi o prąd, bo do tego należy dodać jeszcze moc cieplną 1547 MW). Inny przykład dotyczy już jednej z największych polskich elektrowni węglowych. Elektrownia w Połańcu ma moc 1800 MW i rocznie może produkować 8,4 TWh czyli od planowanej spektakularnej elektrowni wodnej na Wiśle jest o rząd wielkości wydajniejsza. Żadna elektrownia wodna w Polsce nie jest spektakularna pod względem mocy.

Czy jako elektrownia awaryjna musi być elektrownią wodną? Wątpię.

Dalej w artykule można przeczytać „Powstałe spiętrzenie wody umożliwi nawadnianie obszarów rolniczych Kujaw i Wielkopolski, które już teraz dotyka problem stepowienia ze względu na zbyt małą ilość deszczu.” To dlaczego do jasnej… nie nawadnia się Kujaw już teraz wodą z Włocławka? Warto zauważyć, że w poprzednim ekstremalnie suchym roku, susza dotknęła też okolic zbiornika Włocławskiego. Wyschła np. położona nie daleko rzeka Rakutówka. Drastycznie niski poziom wody był również w innych rzekach. Nawet jeżeli zbiornik jakoś podnosi wodę w okolicy to efekty są niezauważalne. Zbiorniki najlepiej nawadniają swoją nieckę i może teren położony bezpośrednio przy nich. Wymienienie w jednym ciągu Kujaw (gdzie okolice zbiornika mogą być faktycznie nieco wilgotniejsze) z Wielkopolską to już albo robienie z ludzi idiotów albo wyjątkowa fantazja, której niejeden artysta mógłby pozazdrościć.

Argument o drożności Wisły dla żeglugi też jakiś taki naciągany. Po pierwsze trzeba się zastanowić na ile transport rzeczny na Wiśle jest potrzebny i wydajny. Po drugie trzeba wiedzieć, że warunki się poprawią, ale na długości dwóch zbiorników. To mało w skali Wisły.

Inny cytat „Wpływ przedsięwzięcia na środowisko naturalne, w opinii specjalistów, będzie zdecydowanie pozytywny m.in. dzięki podniesieniu poziomu wód gruntowych czy zapewnieniu stałego poziomu wody spiętrzonej drugim stopniem wodnym i stabilnego środowiska życia dla fauny i flory”. Chyba dla sandacza. Jeszcze paru innych ryb. Dla organizmów lądowych, wodno lądowych żyjących na terenach okresowo zalewanych np. płazów, drobnych ssaków, wielu ptaków i masy bezkręgowców (w tym owadów zapylających) będzie to po prostu utrata siedliska. Zresztą nawet rzeczony sandacz pewnie lepiej się ma gdy możliwości migracji i dyspersji są nieograniczone. A jakie by nie zostały zastosowane ułatwienia dla migracji to nie będzie to to samo co migracja nieprzegrodzonym korytem.

Inny kwiatek: „(…) podaje przykłady innych inwestycji w infrastrukturę wodną, do których doskonale zaadaptowała się przyroda, w tym inwestycji we Włocławku, wokół której powstają gniazda orła bielika.” Tak, w przypadku zbiorników zaporowych wykształca się specyficzna fauna i flora. Pytanie, na ile jest ona naturalna dla danego obszaru? Często jest zupełnie nienaturalna (np. w Górach), albo mocno zmieniona (na niżu). Warto dodać, że bielik (który nie jest orłem!) prawdopodobnie równie dobrze poradziłby sobie bez zbiornika, gdyż obecnie w wyniku skutecznej ochrony zwiększa swoją liczebność w Polsce. W okolicach Włocławka jego obecności (najwięcej osobników można obserwować w zimie i nie są to miejscowe ptaki, a migranci) i lęgom sprzyja spora lesistość terenu. Ten ptak plujący nad wodą chętnie gnieździ się na drzewach.

Argument o zabezpieczeniu stopnia we Włocławku do mnie nie dociera. Może jestem w błędzie, ale na zdrowy rozum, żeby ograniczyć wymywanie materiału z dna poniżej progu włocławskiego (bo na tym polega jego słabość) wymaga podniesienia wody do takiego poziomu, że przykryje on część obecnego progu, co wymaga znacznego podniesienia wody na wysokości włocławskich osiedli. To spowoduje zagrożenie osuwania się gliniastych skarp na skutek falowania wody. Taki problem istnieje przy brzegach zbiornika we Włocławku, tyle, że na niezamieszkanych terenach. Zresztą działania w celu podpiętrzenia wody pod stopniem już zostały przeprowadzone (kliknij tutaj).

W artykule przywołano też fakt, że pomysł powstał jeszcze w przedwojennej Polsce. Nie twierdzę, że stare pomysły są z definicji złe, ale jeżeli chodzi o technologie to mam nieśmiałe podejrzenie, że pomysł sprzed prawie wieku może nie pasować do obecnych uwarunkowań.

Na koniec „W Polsce dużych obiektów hydrotechnicznych – czyli zapór o wysokości 15 m i/lub posiadających zbiorniki o pojemności co najmniej 15 mln m³ jest 37, a w Hiszpanii dużych obiektów jest 1200, we Włoszech 570, we Francji 550, w Wielkiej Brytanii 490, w Turcji 610. Istotniejsze od tych liczb jest tempo, w jakim powstawały te obiekty. Otóż w Hiszpanii w latach 1990 – 2010 rocznie oddawano do użytku średnio 19,5 obiektów, a w Wielkiej Brytanii w latach 1950 – 1990 uśrednione tempo budowy to 5,4 obiektu/rok. To krótkie zestawienie pokazuje, gdzie jesteśmy i jak wiele należy zrobić, aby wydobyć się z tego zacofania – konkluduje Janusz Granatowicz.” Pojechali. O ile w wymienionych krajach z wyjątkiem Turcji, martwią się co zrobią z reliktami z przeszłości w postaci wielkich zbiorników zaporowych, to w Hiszpanii chyba nawet funkcjonowało moratorium na ich budowę kilka lat temu. Zdumiewa fakt bezkrytycznej oceny, że jak coś jest w innych krajach to na pewno jest dobrze. Argument może wynikać z kompleksów (raczej nieuzasadnionych), ale merytorycznej wartości w nim nie ma.