SZUKAMY RAKÓW!

Od ostatniej większej inwentaryzacji raków minęło ponad pół wieku. Od tego czasu znacznie zmieniła się sytuacja występujących w Polsce raków, głównie ich rozmieszczenie. Jedyny rodzimy gatunek – rak szlachetny niemal zaniknął. Z drugiej strony obce inwazyjne gatunki raków znacznie zwiększyły swój zasięg. Zachęcam wszystkich do wzięcia udziału w akcji którą organizuję wraz z Instytutem Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk i Towarzystwem Badań i Ochrony Przyrody. Sprawa jest prosta. Rejestrujemy aparatami wszelkie ślady obecności raków jak ich szczątki, wylinki żywe lub martwe osobniki. Zebrane dane pozwolą na opracowanie aktualnego rozmieszczenia raków w Polsce, które nadal jest słabo poznane. Akcja dotyczy wszystkich gatunków raków wykrytych dowolną metodą (przypadkowe obserwacje, przyłów przy połowach ryb itp.). Osoba dostarczająca dane nie musi umieć rozpoznawać raków, wystarczy, że zrobi dobre zdjęcia. Dobre zdjęcie oznacza fotografię ostrą w jak największych szczegółach pokazującą raka lub znalezione fragmenty. Warto jednak przesłać również zdjęcia słabsze (jeżeli nie ma lepszych), bo często raki da się bezbłędnie zidentyfikować nawet ze słabej jakości obrazka.

Najważniejsze dane jakie należy przesłać to: lokalizacja np. współrzędne geograficzne odczytane z Google Maps, Google Earth itp. (można załączyć link do pineski w Google Maps), data (jak najdokładniejsza, ale minimum to rok), imię i nazwisko, adres e-mai. W tytule wiadomości proszę wpisać “Szukamy raków“, to mi ułatwi odszukanie wiadomości, jeżeli nie będę mógł na bieżąco uzupełnić bazy.

Należy zamieścić jak najlepsze zdjęcia osobnika. Poniżej do ściągnięcia plik z formularzem terenowym, warunkami dysponowania przeze mnie danymi i instrukcją poszukiwania raków dla bardziej ambitnych obserwatorów.

raki_ankieta_karta_obserwacji_akt

Na końcu niniejszego artykuły znajdują się przykładowe zdjęcia umożliwiające identyfikację.

Jednocześnie informuję, że przesłanie danych do mnie jest równoznaczne z akceptacją ich dowolnego wykorzystania w celach naukowych oraz celach ochrony przyrody przeze mnie i Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody i Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk. Oczywiście autor danych nie zrzeka się praw do nich i sam może nimi dowolnie dysponować.

WAŻNE!

Przesyłając informacje autor wyraża zgodę na przechowywanie i przetwarzanie jego danych osobowych przez Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody oraz koordynatora akcji, w celu kontaktu. Imię i nazwisko osoby przesyłającej informacje (autora) może być umieszczone w podziękowania pod internetowymi podsumowaniami akcji oraz w publikacjach wykorzystujących nadesłane dane. W przypadku braku chęci takiego wykorzystania danych oraz chęci usunięcia danych osobowych z bazy, autor powinien poinformować o tym w mailu na adres bonk.maciej@gmail.com

W związku z ustawą z dnia 21 sierpnia 2021 o gatunkach obcych, w przypadku stwierdzenia obcych gatunków raków, niezależnie od umieszczenia rekordu w bazie “Szukamy raków” należy powiadomić administrację lokalną (samorząd i RDOŚ).

Poniżej treść przykładowego zgłoszenia:

“w związku z ustawą z dnia 21 sierpnia 2021 o gatunkach obcych zgłaszam stwierdzenie raka luizjańskiego Procambarus clarkii w (podać dokładną lokalizację). Cztery dorosłe osobniki tego gatunku były obserwowane w nocy 25 czerwca 2022r przy brzegu od strony południowej.”

Dalsze szczegóły zgłoszenia można znaleźć w linku: https://www.gov.pl/web/gdos/zglaszanie-nowych-stanowisk-igo-do-gminy

Zapraszam do akcji!

Maciek Bonk

Nawet fragmenty raków mogą pomóc w badaniu ich rozmieszczenia. Im więcej zdjęć z każdej strony tym większa szansa poprawnej identyfikacji.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Przykładowe zdjęcia wylinki raka błotnego. Tą część oraz szczypce znajduje się najczęściej. Najważniejsze cechy znajdują się na karapaksie. Oskórek odwłoka zwykle zachowuje się krócej. Pomocnicze cechy diagnostyczne znajdują się również na szczypcach, dlatego należy fotografować je od góry i od spodu.

Wylinka raka pregowatego. Brak karapaksu, ale widoczne ubarwienie odwłoka. Ponadto, szczypce ułożone tak, że widać na jednym wierzch, a na drugim spód.

Zdarza się, że identyfikacji raka można dokonać nawet na podstawie zdjęcia odchodów wydry. Musi ono być jednak zrobione z maksymalną możliwą głębią ostrości, z bliska i w dobrym świetle. Warto też nieco rozgnieść odchody (oczywiście nie palcami 🙂 ) przed zrobieniem fotografii.