Regulacje rzek i zanik ryb

“Panie, kiedyś to było ryb…”
Ktoś kto zagląda nad wodę z wędką pewnie niejednokrotnie zetknął się z tym zdaniem. Potem zapewne następowała kontynuacja w stylu: “teraz to wyłowione wszystko, kłusują…” itp. Nie chcę mówić, że gospodarka wędkarska (przełowienie) czy kłusownictwo nie wpływa negatywnie na popualcje ryb w rzekach (proszę tego zdania nie zrozumieć opatrznie, nie stawiam tu bynajmniej,wędkarstwa i kłusownictwa w jednym szeregu) . Coś mi jednak podpowiada, że chyba nie tylko. Przglądając mapy lotnicze lub satelitarne można natknąć się na obrazki takie jak zamieszczony poniżej. Pośród łąk wiją się jakieś dziwne ciemne wstęgi, czasem wypełnione wodą, czasem porośnięte drzewami, a niekiedy widoczne jedynie jako zagłębienia terenu. Tuż obok płynie prosty rów lub skanalizowana rzeka. Na zdjęciu poniżej jest przyujściowy odcinek potoku Maskalis uchodzącego do Nidy powyżej N. Korczyna. To co przykrywa czerwona powyginana linia to zanikające sztuczne starorzecza (zbironiki są już izolowane) powstałe po wykonaniu przekopu Maskalisa (niebieska prosta linia). Pierwsze efekty takich działań mogą być zaskaująco pozytywne. Starorzecza tętnią życiem, rechotają setki żab. Ptaki wodno-błotne mają gdzie się gnieździć. Problem w tym, że wyprostowana rzeka ma już małe możliwości odtworzenia naturalnej dynamiki powstawania starorzczeczy. A kto bywa nad starorzeczami wie, że zanik takiego zbiornika, zwłaszcza niewielkiego może się odbyć nawet w kilkadziesiąt lat (często więcej, ważne, że jest to zjawisko naturalne). Po tym czasie ciekawe siedliska znikają, a uregulowana rzeka nie daje możliwości powstawania nowych starorzeczy. Także prostując rzeki pozbywamy sie starorzeczy w dłuższej perspektywie. Ale wracając do pierwszego zdania. Długość czerwonej linii na zdjęciu to ok. 3km. Niebieskiej 800m. Pytanie, dla tych, którzy potrafią dzielić i odejmować: ile razy i o ile skróciła się rzeka na tym odcinku, a co za tym idzie siedlisko wielu organizmów – w tym ryb? Zwyczajnie, poprzez regulacje rzek pozbywamy się znacznej części ich siedliska. I na nic zda się zarybianie. Po prostu populacje nie mają gdzie funkcjonować lub się odtworzyć. Warto też wspomnieć, że ciek uregulowany jest też bardziej ubogi w różne siedliska (zlikwidowane zagłębiania, łachy, konary drzew itp.). Oczywiście do tego dochodzą inne atrakcje jak np. przyspieszony odpływ wód (de facto z krótszymi rzekami mamy mniej dostępnej wody). Zdjęcie z GoogleEarth.

Przekop potoku Maskalis. Niebieska linia to nowe koryto rzeki. Czerwona to dawne koryto – obecnie system zanikajacych drobnych zbiorników wodnych.