Racicznica zmienna to niewielki małż o długości muszli dochodzącej do ok. 3 cm. Kształtem przypomina właśnie racice parzystokopytnych, a gdy nie są zniszczone przypominają niektóre kopyta nawet deseniem. Trudno ją pomylić z jakimkolwiek innym gatunkiem małży występującym w Polsce. Wątpliwości można mieć jedynie na terenach, gdzie rzeki uchodzą do morza, gdzie znajduje się również muszle omułka. Omułki mają muszle przypominające kształtem muszle racicznic.Muszle omułków są jednak bardziej zaokrąglone w porównaniu do kanciastych racicznic, a przy tym jednolicie ubarwione. Racicznice pochodzą ze zlewni Morza Kaspijskiego, ale rozprzestrzeniły się na całym świecie, prawdopodobnie poprzez transport z wodami balastowymi statków. Gatunek dotarł między innymi do Stanów Zjednoczonych. Zadomowił się również w Polsce gdzie można go spotkać na większej części nizin. Racicznice preferują raczej większe zbiorniki wodne i większe rzeki, ale można je spotkać również w średnich i małych nizinnych ciekach. Racicznica jest zwierzęciem osiadłym (w przeciwieństwie do większości rodzimych małży, które potrafią się aktywnie przmieszczać). Przytwierdza się do podłoża za pomocą przypominającego nici tworu zwanego bisiorem (tak samo robi morski gatunek – omułek). Racicznica nie jest specjalnie wybredna jeżeli chodzi o rodzaj podłoża. Można ją spotkać na kamieniach, przerastających brzegi korzeniach drzew, podporach pomostów. Wolno pływające larwy, tego gatunku osiadają również na muszlach innych małży np. z rodziny skójkowatych, a nawet, co nie jest rzadkością na pancerzach raków. W tym ostatnim przypadku dysponują oczywiście środkiem lokomocji, jednak tylko do najbliższego linienia raka.
Trudno ocenić na ile obecność racicznicy ma negatywny w pływ na rodzime ekosystemy wodne. Wiadomo, że wpływa na skład diety wielu organizmów, w tym ryb i raków. Ze względu na niejednokrotnie masowe występowanie kształtuje siedliska na kamieniach i innych przedmiotach, gdzie może mieć wpływ na występowanie innych, szczególnie osiadłych organizmów (np. gąbki i mszywioły). Znaczne ilości materiału pochodzącego z muszli tworzą niejednokrotnie specyficzny typ osadu zalegający na dnie zbiorników. Niekiedy masowe pojawy utrudniają użytkowanie urządzeń hydrotechnicznych. W USA wykryto zmniejszanie się liczebności rodzimych małży skójkowatych, które wiąże się z ekspansją racicznicy.
Racicznica bywa wykorzystywana jako przynęta na ryby karpiowate.
Więcej o gatunku można dowiedzieć się na stronie Gatunki Obce w Faunie Polski (internetowa wersja książki pod tym samym tytułem).
Małe rzeki 